De Historische Vereniging Zutphen vroeg mij om een artikel te schrijven voor hun tijdschrift Zutphen, naar aanleiding van de blogpost die ik eerder schreef over mijn voorvader!
Joseph de Heer was de opa van mijn oma. Hij vertrok in de tweede helft van de 19e eeuw van Zutphen naar Sumatra, waar hij als militair vocht in de Atjeh-oorlog.
Mijn ouders zijn allebei niet in Nederland geboren, en hun ouders en grootouders ook niet. Dus ontdekken hoe diep mijn wortels gaan in Nederland – het land waar ik geboren ben – was voor mij een aparte, fascinerende belevenis.
In de voetsporen van mijn voorouders
Een medewerker van de Historische Vereniging, ook werkzaam bij het Regionaal Archief, gaf mij een rondleiding door de stad. Zo kon ik mij verder verdiepen in de geboorteplaats van mijn voorvader. Ik was er nog nooit geweest. Ik was onder de indruk van de geschiedenis – en van de vele Middeleeuwse bouwwerken die er te zien zijn. Huizen, kerken en delen van de oude stadsmuur, waar mijn voorouders misschien wel dagelijks langsliepen. Alsof ik in een tijdmachine was gestapt.
Tijdens de rondleiding kreeg ik de wijk Nieuwstad te zien, waar Joseph als kind woonde. De wijk was gebombardeerd tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar veel huizen en winkels rondom de straat waar hij woonde, zijn nog intact gebleven.
Verder terug met de tijdmachine
Door de rondleiding kreeg ik een mooi beeld van het leven van mijn voorouders in de 19e eeuw. Ik leerde over de liefdadigheid van de kerk in die tijd. Daardoor kon mijn voorvader Joseph worden opgevangen in pleeggezinnen; want zijn moeder had hem als baby achtergelaten bij haar zus en moeder in Nieuwstad.
Maar de geschiedenis van die tak van mijn familie gaat nog verder terug in Zutphen. Joseph’s moeder is er ook geboren, net als zijn oma. De moeder van zijn oma, en haar ouders (we zijn inmiddels 6 generaties terug in de geschiedenis) kwamen er ook vandaan. Haar man (Joseph’s overgrootvader) kwam uit Den Haag, maar was als soldaat gestationeerd in Zutphen.
Mysterie
Joseph’s vader is onbekend. Bij zijn geboorte kreeg Joseph de achternaam van zijn moeder. Wie kan zijn vader geweest zijn? Die vraag stelde ik bij het Regionaal Archief. Zijn moeder was een dienstmeid. Zou zij misschien zwanger zijn geraakt van haar werkgever? Of van een collega? Dat gebeurde natuurlijk weleens in die tijd.
Ik leerde dat Zutphen van oudsher een garnizoensstad was. Zou het een soldaat geweest kunnen zijn, die er (tijdelijk) gestationeerd was? Ook leerde ik over het grote ‘krankzinnigengesticht’, aan de rand van de stad, vlakbij de plek waar de familie woonde. Het gesticht had voor die tijd vooruitstrevende psychiaters. Daardoor zaten er patiënten uit het hele land. Zou een van hen de vader van Joseph geweest kunnen zijn? Helaas zal ik het waarschijnlijk nooit weten. We konden er alleen over speculeren, en het was een mooie aanleiding om meer over te leren over de stad.
Nadat mijn artikel is verschenen in het tijdschrift van de Historische Vereniging, zal ik nog een blogpost wijden aan mijn familiegeschiedenis in de mooie hanzestad!
Meer weten over de geschiedenis van Zutphen? Bezoek deze websites:
